مناظرات امام رضا علیه السلام
دستگاه خلافت عباسي ، با اهدافي خاص ، از انديشه وران مذاهب و فرقه‌هاي گوناگون ، دعوت مي كرد و آنان را رو در روي امام (علیه السّلام) قرار مي داد. با مطالعه در شخصيت ، روحيات و افكار مأمون ، آشكار مي شود كه او از تشكيل چنين جلسات و همايش هايي ، اهدافي سياسي را دنبال مي كرد. هر چند شخصا به مباحثات علمي علاقه مند بود ، ولي مأمون به عنوان خليفه ، شخصي نبود كه بخواهد با اين گونه مباحثات و مناظرات ، عظمت و حقانيت خاندان پيامبر (علیه السّلام) را به نمايش بگذارد و شخصيتي را كه مورد توجه انقلابيون آل علي (علیه السلام) بود ، در جامعه مطرح كند و علم و شكوه و شايستگي و برتري آنان را به ديگران بنماياند ، بلكه در پس اين تلاشها ، اهدافي سياسي داشت و چه بسا بي ميل نبود كه در اين نشستها ، براي يكبار هم كه شده ، امام از پاسخگويي به پرسشها عاجز بماند !
به هر حال گذشته از اهدافي كه مأمون دنبال مي كرد ، ولي نتايج آن جلسات مايه شكوه و عظمت امام و بهره علمي و اعتقادي شيعه شد.
عبدالسلام هروي كه در بيشتر نشستها و مناظرات حضور داشته است ، مي گويد:«هيچ كسي را از حضرت رضا (علیه السلام) داناتر نديدم، و هيچ دانشمندي آن حضرت عليه السلام را نديده ، مگر اين كه به علم برتر او گواهي داده است. در محافل و مجالس كه گروهي از دانشوران و فقيهان و دانايان اديان مختلف حضور داشتند بر تمامي آنان غلبه يافت ، تا آن جا كه آنان به ضعف علمي خود و برتري امام (علیه السلام) اذعان و اعتراف داشتند.»
ابراهيم بن عباس ، گواه ديگري از حاضران و ناظران اين گونه جلسات بود ، و مي گويد :«حضرت رضا (علیه السلام ) هيچ مسأله اي را بدون پاسخ نمي گذاشت. در علم و دانش كسي را داناتر از او سراغ ندارم. آنچه مأمون مطرح مي ساخت پاسخ كامل آن را دريافت مي كرد و آنچه حضرت (علیه السلام ) مي فرمود ، مستند به قرآن بود.»
خود آن گرامي در اين زمينه مي فرمود : «در حرم پيامبر (علیه السلام ) ، مي نشستم و عالمان مدينه هر گاه در مسأله اي با مشكل روبرو بودند و از حل آن ناتوان مي ماندند ، به من رو مي آوردند و پاسخ مي گرفتند.»
منبع:برگرفته از کتاب امام علی بن موسی الرضا(علیه السلام )، منادی توحید و امامت، پژوهش:گروه تاریخ اسلام، نگارش:محمد جواد معینی و احمد ترابی
