یاد آوری
زیارت کربلا
زیارت گامی بود در جهت حفظ پیوند با رهبری و تحکیم این رابطه .
تاثیر سازنده بر خود زائر هم داشت.
آشنایی با خانه و خط عترت هم بود و احیاء خاطره شهدای آل محمد هم به حساب می آمد.
از همه اینها بحث کردیم ، ازسیره عملی ائمه و اولیاء دین هم ، در زمینه حضور بر مرقد شهدای اهل بیت و ائمه معصوم علیهم السلام یاد کردیم .
سفارشات امامان را هم در مورد زیارت دیدیم و شنیدیم .
ویژگی حساس و مهم زیارت کربلا ما را بر آن داشت که از آن جداگانه و مبسوط تر بحث کنیم .
و... اینک این شما و این رهنمود ائمه شیعه در مورد زیارت سید الشهداء:
برای زیارت هیچ امامی، به اندازه زیارت حسین بن علی (ع) در کربلا تاکید نشده است .
حتی برای زیارت رسول خدا (ص) هم آن همه سفارش و دستور نیست.
گاهی در روایات زیارت کربلا از زیارت کعبه هم برتر و بالاتر به حساب آمده است و برای زیارت سید الشهداء پاداشی برابر دهها و صدها حج و عمره بیان شده است.
باید راز قضیه را فهمید، به صورت گسترده به این موضوع خواهیم پرداخت لیکن ، ابتدا با مروری بر بعضی از روایات مربوط به این مسئله قطره ای از دریا و ذره ای از بیشمار را نشان دهیم ، تا به تحلیل مطلب برسیم.
زیارت در روایات
زیارت امام حسین علیه السلام در روایات:
لحن و بیانی که در احادیث مربوط به زیارت سید الشهدا (ع) به کار رفته است بسیار جدی و آمیخته به تاکیدات فراوان است.
ضرورت زیارت را در هر حال و همواره مطرح می کند، آن را برای یک شیعه و پیرو امام در حد یک فریضه می شمارد، ترک آن را بسیار ناپسند می داند و هیچ عذر و بهانه و خوف و خطر را مانع از آن به حساب نمی آورد و به رسمیت نمی شناسد، خوب است از انبوه روایات گوناگون به چند نمونه اشاره کنیم:
امام صادق علیه السلام در دیدر با یکی از اصحاب برجسته اش به نام « ابان بن تغلب » از وی می پرسد : ای ابن ! کی به زیارت قبر امام حسین علیه السلام رفته ای ؟
ابان- مدتی است طولانی که به زیارتش نرفته ام .
امام – سبحان الله :... تو از بزرگان و رؤسای شیعه هستی و در عین حال ، حسین علیه السلام را رها کرده و به زیارتش نمی روی ؟
امام باقر علیه السلام از یکی از شیعیان پرسید : فاصله میان شما و حسین علیه السلام چقدر است؟
- بیست و شش فرسخ ( یا : شانزده فرسخ)
- آیا به زیارت قبرش می روید؟
- نه
- چقدر جفا کارید !...
زیارت امام حسین علیه السلام رفتن یک تکلیف مکتبی برای شیعه او و پیرو مکتب عاشورا است.
بدون پیوند با آن مرقد و مزار شیعه بودن دارای خلل است. این مطلبی است که خود ائمه دین فرموده اند.
امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس به زیارت امام حسین علیه السلام نرود تا بمیرد در حالیکه خود را هم شیعه ی ما بداند هرگز او شیعه ما نیست واگر از اهل بهشت هم باشد او مهمان بهشتیان است.
من لم یات قبر الحسین علیه السلام و هو یزعم انه لنا شیعه حتی یموت فلیس هو لنا بشیعه و ان کان من اهل الجنه فهو ضیف اهل الجنه .
امام صادق علیه السلام در جای دیگر فرمود: کسی که توانایی زیارت امام حسین علیه السلام را داشته باشد ولی زیارت نکند نسبت به پیامبر اسلام وائمه « عاق » شده است.
و نیز آن حضرت فرموده است: زیارت حسین بن علی علیه السلام بر هرکسی که حسین علیه السلام را از سوی خداوند "امام " می داند لازم و واجب است : زیاره الحسین بن علی علیه السلام واجبه علی کل من یقر للحسین بالامامه من الله عزوجل.
و اینکه: هر که تا هنگام مرگ به زیارت امام حسین علیه السلام نرود دین و ایمانش نقصان دارد .
برای رسیدن به کربلا باید اراده ای آهنین، قلبی شجاع و عشقی سوران داشت.
در این سفر، باید رهتوشه ای از صب و یقین ، پاپوشی از توکل سلاحی از ایمان و مرکبی از جان داشت تا به منزل رسید.
زیارت امام حسین علیه السلام رفتن یک تکلیف مکتبی برای شیعه او و پیرو مکتب عاشورا است.
امام باقر علیه السلام فرموده است: شیعیان ما را به زیارت قبر حسین بن علی علیه السلام دستور دهید. چرا که زیارت او بر هر مومنی که به امامت الهی حسین علیه السلام اقرار دارد فریضه است.
و در سخنی دیگر فرموده استشیعیان ما را دستور دهید تا امام حسین علیه السلام را زیارت کنند. همانا زیارت او عمر را زیاد، رزق را افزون، وبدی ها را دفه می کند و زیارت او بر هر مومنی که به امامت او از سوی خداوند اعتقاد دارد واجب است.
گویا بین اعتقاد به امامت و رهبری ، با رفتن به زیارت ملازمه است.
قبلا هم از احادیثی یاد کردیم که : زیارت را عمل به تعهد و وفای کامل به پیمانی دانسته بود، که بین هر امام و پیروان او برقرا است.
و پیش تر هم از روایاتی یاد کرده بودیم که مکمل حجرا دیدار با امام و اعلام همبستگی و وفاداری و عرضه کردن نصر و همدلی و مودت و ولایت دانسته بود.
پس در مجموع حضور در کنار مرقد هر یک از ائمه بخصوص مرقد سالار شهیدان، حسین بن علی علیه السلام تکلیف و تعهد یک مومن راستین و شیعه معتقد به خط کربلایی حسین است.
در مورد الهام گرفتن ها از کربلا در فصل های اینده بطور مبسوط سخن خواهیم گفت . برویم دنبال بقیه روایات :
زیارت خائفانه
منظور از زیارت خائفانه وجود خوف و خطر و هراس در راه زیارت کربلا است که بر ارج و اعتبار و بر پاداش و ارزش زیارت می افزاید چنین زیارتی بیشتر از زیارت های معمولی نشان دهنده ی تاثیر اجتماعی زیارت ومیزان عشق و فداکاری زائر است ابن بکیر به امام صادق علیه السلام عرض می کند:
قلبم ، مرا به زیارت قبر پدرت سید الشهداء می کشد( دلم هوای کربلا می کند) و هنگامی از خانه و دیار خود به قصد زیارت بیرون می روم دلم همواره خائف و هراسان و ترسان است تا از زیارت بر گردم و این به خاطر ترس از حکومت و جاسوسان گزارشگر و ماموران نگهبان اوست.
امام در پاسخ می گوید:
ای ابن بکیر! آیا نمی خواهی و دوست نداری که خداوند در راه ما تو را ترسان ببیند ؟ آیا نمی دانی هر کس که به خاطر خوف ما و همراه با ترس ما ترسان شود خداوند او را در سایه عرش خویش قرار می دهد؟ و با حسین علیه السلام هم سخن خواهد شد و در روز قیامت که روز ترس و گرفتاری بزرگ است او را خداوند ایمن خواهد ساخت و قلبش ارام خواهد بود؟!...
زیارت مرقد سید الشهداء تعهد و تکلیف یک مومن معتقد به خط کربلایی حسین علیه السلام است.
در حدیثی هم « زراره» از امام باقر علیه السلام می پرسد:
نظرتان درابره کسی که خائفانه پدرتان را زیارت کند چیست؟ امام جواب می دهند : خداوند او را در روز گرفتاری و شدت بزرگ قیامت ایمن می گرداندو فرشتگان او را با بشارت می پذیرند و برخورد می کنند .
محمد بن مسلم که از اصحاب بزرگ امام باقر و امام صادق علیهم السلام است می گوید:
امام صادق علیه السلام از من پرسید که : آیا به زیارت قبر حسین علیه السلام می روی ؟
گفتم : اری همراه با ترس وهراس و دلهره .
فرمود : هرچه این مسئله دشوارتر و پر مخاطره تر باشد پاداش زیارت هم به اندازه آن هراس است هر کس در راه زیارت حسین علیه السلام به هراس بیفتد خداوند در روز قیامت که همه مردم در پیشگاه پروردگار جهان حضور می یابند او را ایمن از ترس و وحشت می کند.
شگفتا!...
دفاع ازترس در راه زیارت؟
تشویق به زیارت همراه با خوف و هراس؟
با آنکه در سفرها باید جانب ایمنی و آسایش را در نظر داشت و مسافرت های آمیخته به رنج و گرفتاری چنان خوشایند و مطلوب نیست. اما در راه زیارت قبر حسین علیه السلام همین امر نامطلوب، مطلوب است و خوف د ر دنیا مایه ایمنی در آخرت است و گرفتاری و رنج در این راه سبب نجات و آسودگی قیامت است.
و حتی ترس و خطر سبب رها کردن زیارت واهمال در آن هم نمی تواند باشد و غیبت از صحنه ی زیارت امام حسین علیه السلام ، هرگز و هیچگاه با هیچ عذری موجه نیست!...
در حدیث است که : زیارت امام حسین علیه السلام واجب است و به آن امر شده و هرگز به خاطر ترس نباید ترک شود:
«واجبه مفترضه مامور بها... و انها لا تترک للخوف »
در حدیثی طولانی در ضمن سوالاتی که مردی از امام صادق علیه السلام درباره زیارت امام حسین علیه السلام می کند، می پرسد:
پاداش کسی که در هنگام زیارت آن حضرت دچار ستم سلطانی شود و او را در آن جا بکشد چیست؟
با اولین قطره خونش همه ی گناهانش بخشیده می گردد...
پاداش کسی که در را ه زیارت رفتن به زندان بیفتد چیست؟
در مقابل هر روزی که زندانی شود و اندوهگین گردد درقیامت برای او یک شادی است .
اگر در راه زیارت او پس از حبس ، کتک بخورد چه پاداشی دارد؟ برای هر ضربه ای یک حوری بهشتی و در برابر هر دردی و رنجی که بر جسمش وارد شود یک حسنه برای اوست.
آری ... برای رسیدن به کربلا باید اراده ای آهنین قلبی شجاع عشقی سوزان داشت و در این سفر باید رهتوشه ای از صبر ویقین پاپوشی از توکل سلاحی از ایمان و مرکبی از جان داشت، تا به منزل رسید.
چرا که راه کربلا از صحرای عضق ومیدان فداکاری وپیچ و خم خوف و خطر می گذرد .
آن کس که عاشق و دلباخته باشد نه تنها از خطر نمی هراسد که به استقبال آن می شتابد نه تنها از رنج و گرفتاری در این راه خسته نمی شود و آزرده نمی گردد بلکه از این رنج لذت هم می برد بارها راهی این راه شدم ، گفته بودند که :
راه تاریک است ، هم قدم با قدم خسته تو، راه پر پیچ و خم باریک است . گفته بودند به من : جنگل وحشت و کانون خطر برگریزان خزان در پیش است، نوش اگر هست، کنارش نیش است، گفتم : آشفته سخن کمتر گوی .
در من شعله کش باغ یقین در من شیفته ی خون خدا ، سستی یأس سیه ، کمتر جوی ، آفتابم در شب موج ابم در رود، در رخ آینام ، خنده ی آینده نگر .
در من این شوق فزاینده نگر ! من و تو هر دوکتک خورده ی یک جلادیم ، دگر ا ز من مگریز ، کاروان رفته و ما مائده از راه .
گرد این قافله را می بینم وادی ایمن ومنزلگه دوست، گرچه دور است ولی این قدر هست که بانگ جرسی می آید.
راه باید افتاد ، گرچه ره ، خوف وخطرها دارد ، لیک خورشید هدایت با توست.
گام اخلاص تو را می باید تا به منزل برسی .
کوله باری بردار ، زاد و رهتوشه ای از صبر ویقین.
جوشنی از تقوا ، مشعلی از ایمان، راه جز با قدم صدق نمی گردد طی ...
راه کربلا از « صحرای عشق » و میدان فداکاری و پیچ و خم خوف و خطر می گذرد.
برگرفته از مجله پیام انقلاب ، شماره 143