زیارت امام حسین علیه السلام، حفظ سمبل حق و مظلومیت
یادآوری
درچند قسمت اخیر این سلسله مقالات تاکید بسیار امامان را نسبت به زیارت قبور مطهرشان به خصوص زیارت کربلا دیدیم.
روایات مربوط به آن را خواندیم.
از وفا به پیمانی که از طریق زیارت نسبت به ائمه انجام می گیرد سخن گفتیم .
زیارت خائفانه و زیارت عاشقانه را هم یاد کردیم.
پاداش های فراوان زیارت سید الشهداء و راز اختلاف در چند وجون فضیلت و ثواب آن را هم گفتیم .
اهمیت دادن بیشتر به زیارت امام حسین مظلوم را در این بخش مطرح می کنیم.
ویژگی زیارت
ویژگی زیارت امام حسین علیه السلام نسبت به زیارت امامان دیگر امری روشن است.
پاداشش بیشتر ، تاثیرش افزون تر ، تشویق به آن اکیدتر وبی مبالاتی نسبت به آن نکوهیده تر است.
روایات فراوانی که در این زمینه است که به دلیل تعدادی از آن ها قبلا اشاره شد دلیل روشن این اهتمام فوق العاده از سوی ائمه نسبت به کربلا وحسین بن علی علیه السلام است.
چرا که این فوق العادگی در خود کربلا و در متن حادثه عاشورا و در شکل شهادت امام حسین علیه السلام و یارانش متبلور است.
این همه تأکید، چرا؟
علائه بر پاداش زیادتر بیشتر نسبت به زیارت قبر حسین بن علی علیه السلام از نظر مناسبت های زمانی هم آن فوق العادگی کاملا محسوس است .
همان گونه که شیعیان آن حضرت در هر مناسبت و مجلس ومحفلی حتی مراسم شادی و جشن هم از حسین علیه السلام یاد می کنند و یاد او را نمک هر مجلس می دانند، ائمه هم نسبت به زیارت او از دور یا نزدیک این گونه اصرار و تاکید داشته اند .
در روایات مربوط به زیارت هم در هر فرصت و مناسبتی در تمام ایام و فصول سال در همه ی حالات سفر و حضر ، غم و شادی، اعیاد و وفیات، شب های قدر ، مبعث ، فطر، نمیه شعبان، غدیر ، عاشورا، و ... دستور به زیارت حسین بن علی علیه السلام داده اند.
و بیش از همه ائمه و حتی رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم به زیارت سید الشهداء تاکید شده است.
این ها برای چیست؟
می توان گفت برای این است که عاشورای حسین و حادثه کربلا سمبل است.
هم چنان که مخالفت و دشمنی دشمنان هم بیش از همه با نام و یاد و مزار مظلوم کربلا بوده است چرا که کربلا در نظرشان سمبل مقاومت بوده است.
البته باید به تاریخ نگاه کرد تا هم عمق تاثیر عاشورا را در سرنوشت اسلام و مسلمین دریافت و هم میزان خصومت دشمنان را با این مزار و تربت شناخت.
تبلور درخشان خط ائمه در حرکت عاشورا بود و کینه توزی شدید دشمنان حق اثرات شهادتش انجام می گرفت.
حتی سال ها بعد از نابودی امویان هم بخش عظیمی از جامعه هم چنان دچار ضایعات و عوارض و آثار سوء تبلیغات و تعلیمات مسمومی بود که در آن دوره ی خفقان و در آن هزار ماه سیاه ایجاد شده بود .
تشویق موکد به زیارت کربلا در جهت خنثی کردن و محو نمودن هر چه بیشتر آن ضایعات و سموم بود.
کربلا از یک سو سمبل مظلومیت آن پیشوایان عدل بود و از سویی مظهر دفاع بزرگ آل علی و عترت پیامبر از اسلام و قرآن. حتی به قیمت جان های عزیز و گران قدر و قتل عام های شگفت و هولناک.
توجه و روی اوردن به مزار سید الشهدا در واقع تکرا ر و یادآوری همه روزه و همواره ی حق ، و مظلومیت و تکلیف و تعهد بود. تا دل ها به آن جهت و آن سود تمایل پیدا کند و امت اسلام کربلایی شود و فکر و ذکر و نشست و برخاست و آغاز و انجام شیعه همواره حسینی گردد.
خداوند اگر برای زیارت کربلای حسین، پاداش هزار حج و عمره می دهد چون حج هم به برکت عاشورا باقی مانده است. حج را هم امام حسین علیه السلام زنده کرد. حیات اسلام در سایه خون پاک شهیدان کربلا بود اگر نامی و سخنی از پیامبر و کعبه و قبله و وحی و دین و قران مانده است. به برکت وجود امام حسین علیه السلام و خون و شهادت
اوست.
اسلام مدیون سیدالشهداء است.
از اینجاست که می گوییم : کربلا همه چیز ماست چون اساس دین را حفظ کرد.
مگر نه اینکه امویان، کمر به هدم اسلام بسته بودند؟
مگر نه این که برنامه های ضد اسلام رجعت طلبان در راستای ارزش های جاهلی، یکی پس از دیگری احیاء می شد؟
مگر نه این که آل امیه اسلام را به بازیچه گرفته بودند وخلافت اسلام را همچون توپی میان خود دست به دست می گرداندند؟
مگر نه این که امام حسین علیه السلام فرمود: در شرائطی که امت اسلامی به والی و زمامدار ناپاک ونالایقی همچون یزید گرفتار شده است، فعلی الاسلام السلام باید با اسلام خداحافظی کردو با دین بدرود گفت؟!
بنابراین حرکت عاشورا پیش از آنکه یک نهضت شیعی و در جهت احیاء حق آل محمد باشد، یک حرکت اسلامی و برای نجات دین خدا بود، که در آستانه زوال و نیستی قرار داشت.
پس کربلا، تنها مربوط به شیعیان نیست، بلکه قبله گاه همه مسلمین است. چرا که فسق علنی یزید و بدعت ها و تحریف ها و ستم ها و اسلام زدایی های بنی امیه از نظر اهل سنت هم مطرود و محکوم است وایستادن در مقابل ان رجعت فاحش، یک عمل ارزشمند!...
سخن خود امام حسین علیه السلام، این بود که اگر استواری واستقامت دین جدم با مرگ من است، پس : ای تیغ ها بیایید بر فرق من فرود... ان کان دین محمد لا یسقم الا بقتلی یا سیوف خذینی .
آن همه تاکید برای این است که امام حسین علیه السلام اسلام را زنده کرد و خون او بقاء دین را بیمه نمود.
و ... پیامبر در وجود امام حسین علیه السلام تداوم یافت.
حدیث معروف: « حسین منی وانا من حسینی » شایید یکی از معانی اش این باشد که همچنان که حسین از من است من هم از حسینم یعنی اگر نام من و دینم و کتاب آسمانی ام حیات و ابدیت یافته است به برکت امام حسین علیه السلام است. ومن نیز از حسینم.
پس چون کربلای امام حسین علیه السلام، مظهر و سمبل و اسوه است، مزار او نیز چنین و زیارت قبرش هم بیش از همه مورد سفارش پیشوایان دین است.
تمثیل کرب و بلا
تمثیل کرب و بلا در زیارت کربلا :
عاشورا روز ناگوار و دردناکی بود...
وکربلا صحنه ی دل خراش و جانسوز...
آن چه بود گرسنگی بود و تشنگیف و غربت و مظلومیت، شهادت و خون، اسارت و زخم زبان، خستگی وگرد وغبار، دلهره ی کودکان و رنج مادران، قتل عام و خیمه های سوخته ، قساوت دشمن وسرهای بریده، و ... و....
وامام حسین علیه السلام شهید آن روز و این صحنه است.
بر مظلومیت او، نه تنها اهل زمین، بلکه اهل آسمان و فرشتگان هم می گریند.
چرا که کربلا درتاریخ بی نظیر است.
به بیان امام صادق علیه السلام : چهار هزار فرشته آشفته وغبار آلود، تا قیامت بر امامحسین علیه السلام می گریند.
وبه بیان امام رضا علیه السلام : هزاران ملک تا قیامت همواره بر کربلای امام حسین علیه السلام فرود می آیند و آن را طواف می کنند وغمگنانه بر او می گریند.
در بارگاه قدس که جای ملال نیست
سرهای قدسیان همه بر زانوی غم است
جن و ملک بر آدمیان نوحه می کنند
گویا عزای اشرف اولاد آدم است.
این واقعیت معنوی کربلاست. هر چند که ما توان ادارک وفهم آن را نداشته باشیم.
زیلرت امام حسین علیه السلام در همه ی حالات و اوقات مناسبت ها و اعیاد و وفیات ، شب و روز ، سفر و حضر مورد تاکید وتشویف ائمه است.
ام سلمه همسر پیامبر اسلام که تا زمان حادثه عاشورا زنده بود از شهادت امام حسین علیه السلام در کربلا در خواب باخبر شد.
به این صورت که او را در آن ایام، گریان دیدند. پرسیدند که سبب گریه ات چیست؟
گفت : پیامبر را در خواب دیدم، با سر و صورتی خاک آلود وچهره ای پریشان، گفتم چرا این طور ؟ فرمودند: از کربلا می آیم – یا دیشب برای حسین علیه السلام واصحابش قبر می کندم ...
چنین خوابی را ابن عباس هم دیده بود و نقل می کرد.
و نیز در روایات است که پس از حسین بن علی علیه السلام دربیت المقدس، زیر هر سنگریزه ای خون تازه بود، آسمان و زمین بر امام حسین علیه السلام گریست ، اسمان سه روز خون بارید، از زمین خون جوشید و ...
هدف از نقل این گونه روایات چیست؟
می خواهیم بگوییم، زائر امام حسین علیه السلام که به زیارت مرقد آن امام مظلوم می رود، گدازها وخوف و عطش ها را در خویش پدید آورد.
کربلایش کرب و بلا باشد. سفری همچون سفر امام حسین علیه السلام و اهل بیت اش در کربلا .
در سفر کربلا، باید همسان فرشتگان بود. مهموم و اندهناک، دلسوخته و غبار آلود، پریشان خاطر و غمین .
این نیز توصیه ائمه علیهم السلام است.
با اینکه درزیارت قبور ائمه دیگر سفارش به نظافت، پاکی ، جامه های نیکو و ... شده است. در مورد زیارت امام حسین علیه السلام دستور است که هر چه رنج و گرسنگی و تشنگی باشد بهتر است محزون و ژولیده و غبار آلود باید زیارت کرد، تا یاد آن رنج ها و مصیبت ها که بر اهل بیت امام حسین علیه السلام رواشد، به یادها بیایدو زنده شود.
غبار راه در سفر کربلا خود زینت زائر است و عطرجان بخش حسینی است .
نیازمند بلا! گو رخ از غبار مشوی.
که کیمیای مراد اسست خاک کوی نیاز
ازامام صادق علیه السلام نقل شده است که زیارت قبر امام حسین علیه السلام بهتر است که پیاده انجام گیرد و زائر با پای برهنه و راه رفتنی همچون غلامان به سوی قبر برود ونیز فرموده است:
اذا اردت انت قبر الحسین علیه السلام فزره و انت حزین- مکروب شعث غبر، فان الحسین علیه السلام قتل و هو کئیب حزین شعث مغبر جائع عطشان .
یعنی : هرگاه خواستی امام حسین علیه السلام را زیارت کنی ، او را در حالی زیارت کن که افسرده وغمگین و ژولیده وغبار الود باشی، چرا که امام حسین علیه السلام در حالی کشته شد که پژمرده وغبار آلود و گرسنه وتشنه بود.
در حدیث دیگر امام صادق علیه السلام فرموده است: حسین بن علی علیه السلام را در حال اندوه وحزن ورنج وخاک آلوده وپزمرده وگرسنه وتشنه زیارت کن.
اذا اردت الحسین علیه السلام فزره وانت حزین مکروب شعثاً غبراً جائعاً عطشاناً
داشتن چنین حالتی در زیارت ترسیم حوادث روز عاشوراست واین گونه به دیدار رفتن نشانه ی آن شیفتگی قلبی ودلداگی فراوان است از این رو این غبارف خود طراوات وپاکی است و این آشفتگی و افسردگی، نشاط روح عاشق است.
ازشیشه،غبار غم نمی باید شست
وز دل، رقم «الم » نمی باید شست
پایی که به راه عشق شد خاک آلود
با آب حیات هم نمی باید شست
امام صادق علیه السلام شیوه عملی جدش امام زین العابدین را مورد نظر قرار داده وبه ابوبصیر تعلیم می دهد که قبل از زیارت امام حسین علیه السلام سه روز، روزه بگیرد و در آخرین شب- شب جمعه پس از نماز شب به آسمان نگاه کن آن شب را قبل از مغرب غسل کن، شب را با طهارت بخواب و هنگامی که خواستی به سوی مزار آن حضرت
بروی، غسل کن ولی عطر نزن روغن نزن، سرمه نکش تا به قبر برسی .
حسین عزیز همه است. در سوگ این عزیز و در زیارت خاک آن شهید زائر باید خود را داغدیده و عزادار و غمگین بداند وبنمایاند سفر کربلا سفر تفریح و تفرج نیست زیارت امام حسین علیه السلام اردوی تفریحی و پیک نیک نیست.
از این رو گاهی امامان می دیدند که گروه های زائر همراه خود وسائل پخت وپز وکباب و بزغاله و حلوا و فرنی و سفره های رنگین می برند بر می اشفتند و اعتراض می کردند که : ایا شما سر خاک پدرتان هم این گونه می روید؟
وقتی به امام صادق علیه السلام خبر می رسد که جماعتی از زوار امام حسین علیه السلام زاد و راه و رهتوشه های خوب و معطر بر می دارند می فرماید: اگر اینان قبر پدران یا مادران یا دوستان خویش را زیارت کنند هرگز چنین نمی کنند « لو اتیتم قبور ابائکم و امهاتکم تفعلوا ذلک » راوی می پرسد : پس چه بخوریم؟ حضرت پاسخ می دهد: نان و
شیر.
در روایتی به نقل « مفضل بن عمر »، امام صادق علیه السلام می فرماید: زیارت کنید بهتر از زیارت نکردن است زیارت نکردن بهتر از زیارت کردن است...
راوی که تعجب می کند امام ادله می دهد : به خدا قسم هر یک از شما که سرقبر پدرش می رود افسرده و غمگین می رود ولی به زیارت امام حسین علیه السلام با سفره ها ورهتوشه ها می روید؟
هرگز نباید چنین کنید تا اینکه قبر امام حسین علیه السلام را غبار آلود وژولیده زیارت کنید.
در این صورت است که کرب و بلا را در زیارت کربلا می توان تجسم بخشید وکربلا را با ترسیم چهره ی مظلومانه اش زیارت کرد .
وبدین گونه است که سمبل مظلومیت اهل بیت علیهم السلام را می توان حفظ کردو کربلا همواره زنده و شاد و سازنده نگهداشت حتی با تحمل هزینه ها و خرج ها و شدائد و رنج ها .
خداوند متعال هم تضمین کرده است که ان چه در این راه خرج شودجبران کند.
درباره زیارت امام حسین علیه السلام حرفهای ناگفته زیادی باقی مانده است.
ان شاالله در قسمت های اینده ...
برگرفته از : مجله پیام انقلاب ، شماره145